Döviz alım-satım işlemleri üzerinden alınan kambiyo vergisi nedir?
Kambiyo vergisi, döviz alım-satım işlemleri üzerinden alınan bir vergi türüdür. Türkiye’de kambiyo vergisi; finansal işlemleri düzenlemek, spekülatif hareketleri kontrol altına almak ve devlet gelirlerini artırmak amacıyla uygulanır.
Kambiyo Vergisinin Tanımı
Kambiyo vergisi, döviz işlemleri üzerinden belirli bir oranda kesilen vergidir. Temel amacı, döviz hareketlerini dengelemek ve devletin vergi gelirlerini artırmaktır. Bankalar ve yetkili döviz büroları tarafından yapılan döviz alım-satım işlemleri üzerinden alınır. Bu vergi genellikle Bankacılık ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) kapsamında değerlendirilir ve Merkez Bankası tarafından belirlenen politikalar doğrultusunda uygulanır.
Kambiyo Vergisinin Tarihçesi
Kambiyo vergisi, Türkiye'de zaman zaman uygulamaya konulmuş, zaman zaman ise kaldırılmış bir vergi türüdür.
1990'lı Yıllar: Türkiye’de kambiyo vergisi ilk olarak 1990’lı yıllarda uygulanmış ve ekonominin döviz dengesini korumak için bir araç olarak kullanılmıştır.
2008 Küresel Krizi Sonrası: Kriz sonrası döviz piyasalarındaki dalgalanmaları kontrol etmek amacıyla vergi oranları artırılmıştır.
2019 Yeniden Getirilmesi: Türkiye’de 2019 yılında döviz işlemlerine binde 1 oranında kambiyo vergisi getirilmiştir. Daha sonra bu oran birkaç kez değiştirilmiş ve zaman zaman artırılmıştır.
2023 ve Sonrası: Günümüzde kambiyo vergisi, döviz işlemlerinin hacmi ve ekonomik koşullara bağlı olarak dinamik bir şekilde belirlenir.
Kambiyo Vergisinin Yasal Dayanağı
Kambiyo vergisinin uygulanması, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu ve 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu kapsamında değerlendirilir.
Ayrıca, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Merkez Bankası, kambiyo vergisinin oranlarını belirleme yetkisine sahiptir. Vergi oranları, Resmî Gazete’de yayımlanan kararlarla duyurulur ve piyasa koşullarına bağlı olarak değiştirilebilir.
Kambiyo Vergisi Hangi İşlemlerde Uygulanır?
Kambiyo vergisi, aşağıdaki işlemlerden alınmaktadır:
- Banka ve döviz bürolarında yapılan döviz alım-satımları.
- Yabancı para cinsinden yapılan havale ve transfer işlemleri.
- Merkez Bankası ve finans kuruluşlarının döviz alım-satımları.
- Yurt dışına yapılan döviz transferleri.
- Döviz cinsinden yapılan ticari işlemler.
Kambiyo Vergisi Oranları
Türkiye’de kambiyo vergisi oranları ekonomik şartlara bağlı olarak değişir. Örneğin, 2019 yılında kambiyo vergisi binde 1 olarak belirlenmiştir. 2020 yılında bazı dönemlerde %1 seviyesine kadar çıkarılmıştır. 2021 ve sonrası ise piyasa koşullarına bağlı olarak oranlar tekrar düzenlenmiştir. Bu oranlar, ekonomik politikalar doğrultusunda güncellenebilir ve döviz talebine göre değişkenlik gösterebilir.
