Elektronik ortamlarda gerçekleştirilen işlemlerin güvenliğini ve tarafların kimliklerinin doğruluğunu sağlayan e-imza nedir? Detayları birlikte inceleyelim.
Elektronik imza, kısaca elektronik veriye eklenen ve kimlik doğrulamak için kullanılan elektronik veridir. 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu'na göre, e-imza elle atılan imza ile aynı hukuki geçerliliğe sahiptir. Peki e-imza nasıl alınır ve kullanılır? Özellikleri neler? Gelin detayları inceleyelim.
E-İmzanın Özellikleri Nelerdir?
E-imza, elektronik ortamlarda gerçekleştirilen işlemlerin güvenliğini ve tarafların kimliklerinin doğruluğunu sağlar. E-imzanın temel özellikleri şunlardır:
- E-imza, imzalayan kişinin kimliğini doğrular ve belgenin kimin tarafından imzalandığını ispatlar.
- E-imza, imzalanan elektronik verinin iletim sırasında değiştirilmediğini ve bütünlüğünün korunduğunu garanti eder.
- Bu şekilde imzalanmış bir belge imzalayan kişi tarafından reddedilemez. İmzalayan kişi, belgenin kendisi tarafından imzalanmadığını iddia edemez.
E-İmza Nasıl Alınır?
E-imza edinmek için aşağıdaki adımlar izlenmelidir:
- Türkiye'de e-imza hizmeti sunan yetkilendirilmiş Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları (ESHS) mevcuttur. Bu sağlayıcılardan birini seçerek başvuru yapılmalıdır.
- Başvuru sırasında talep edilen belgelerin hazırlanması gerekir. Bu belgeler kimlik doğrulaması için nüfus cüzdanı fotokopisi, başvuru formu, ödeme dekontudur.
- Hazırlanan belgeler ile birlikte seçilen ESHS'ye başvuru yapılır. Başvuru online olarak veya fiziksel olarak gerçekleştirilebilir.
- Başvuru onaylandıktan sonra, e-imza sertifikanız oluşturulup teslim edilir. Bu genellikle bir USB token veya akıllı kart şeklindedir.
E-İmza Nasıl Kullanılır?
E-imza kullanımı için bazı adımlar izlenir. İlk adım gerekli yazılımın kurulumudur. E-imza cihazınızın (USB token veya akıllı kart) çalışması için gerekli sürücü ve yazılımlar, hizmet sağlayıcının web sitesinden indirilmeli ve bilgisayarınıza kurulmalıdır. Kurulum sırasında cihazınıza uygun yazılımların doğru versiyonlarının seçilmesi önemlidir. Bu yazılımlar imza işlemlerini gerçekleştirirken belge güvenliğini sağlayan şifreleme ve kimlik doğrulama işlemlerini de yönetir.
Cihazın bağlanması ikinci adımdır. E-imza cihazınızı bilgisayarınıza bağlamanızın ardından sistem, cihazı tanıdıktan sonra kullanıma hazır olur. Bağlantı işlemi bir USB portu üzerinden yapılır. Cihaz takıldıktan sonra sistem tarafından otomatik olarak tanınır ve imza işlemi için bir uyarı verilir. Bu aşamada cihazın doğru şekilde bağlanıp bağlanmadığını kontrol etmek önemlidir. Cihazın düzgün çalışıp çalışmadığını anlamak için bilgisayarınızın aygıtlar sekmesinden veya kullanılan yazılımdan da kontrol edebilirsiniz.
E-imzayı kullanmak için elektronik ortamda imzalamanız gereken bir belgeyi açmalı ve "İmzala" seçeneğini tıklamalısınız. Böylece sistem e-imza cihazınızdan sertifikanızı kullanarak belgeyi imzalar. Bu aşamada e-imzanız dijital bir imza olarak belgenin üzerine eklenir. İmza işlemi sırasında, sistem şifreleme yöntemleri ile belgeyi güvence altına alır. Belge üzerinde imzanızın olduğu kısımda herhangi bir değişiklik yapılması engellenir. İmzaladığınız belge, tamamen hukuki geçerliliğe sahiptir ve kağıt imzadan farkı yoktur. İmzanın geçerliliği, elektronik ortamda yapılan doğrulama süreçleri ile de ek olarak teyit edilebilir.
Doğrulama kısmı da e-imza kullanımının 3. adımıdır. İmzalanmış belgenin doğruluğunu kontrol etmek için e-imza doğrulama araçları kullanılabilir. Bu araçlar belgenin bütünlüğünü ve imzanın geçerliliğini teyit eder. Elektronik imzanın doğruluğu, belgeyi herhangi bir değişiklik yapmadan doğrulamak isteyen kişiler için önemlidir. E-imza doğrulama araçları genellikle hizmet sağlayıcıların Web sitesinden erişilebilir ve imzanın içeriğini kontrol etmek için gereklidir. Ayrıca e-imza kullanarak imzaladığınız bir belgenin, başka bir kişi tarafından değiştirilip değiştirilmediği de bu doğrulama araçları sayesinde anlaşılabilir. E-devlet üzerinden yapılan işlemler için de benzer doğrulama süreçleri vardır. Bu noktada her türlü dijital işlem güvence altına alınır.
E-İmzanın Avantajları
E-imza kullanmanın birçok avantajı vardır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanır:
- E-imza, 5070 sayılı Kanun gereği, elle atılan imza ile aynı hukuki geçerliliğe sahiptir.
- E-imza, belgelerin bütünlüğünü ve tarafların kimliklerinin doğruluğunu sağlar, sahtecilik riskini azaltır.
- Elektronik ortamda imzalama işlemleri, fiziksel imzaya göre daha hızlıdır ve süreçleri hızlandırır.
- Kağıt, baskı ve kargo maliyetlerini azaltır, çevre dostu bir çözüm sunar.
